Η έννοια της "μητέρας" είναι μια αρχέγονη έννοια που, θα μπορούσε να πει κανείς, ότι ορίζει και διαποτίζει την ανθρώπινη ύπαρξη από τις απαρχές της. Αν κοιτάξει κανείς πίσω στην ανθρώπινη ιστορία και στους μύθους κάθε πολιτισμού θα εντοπίσει τη Μητέρα-Γη, τη Μητέρα-Θεά, τη Μητέρα, ως κυρίαρχο στοιχείο, καταλυτικό, πολλές φορές, στην εξέλιξη του ανθρώπου.
Το εδώλιο αυτό βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και ανήκει στο μινωικό πολιτισμό.
Όταν ήμουν αρκετά μικρή, ίσως 5-6 ετών, δεν είχα πιο αγαπημένες ιστορίες να διαβάσω, από αυτές της ελληνικής μυθολογίας, παρόλο που, πολλές φορές, ήταν ίσως ωμές και βίαιες. Πολλές φορές, όμως, ήταν τρυφερές, ευφάνταστες και πολύ πολύ ενδιαφέρουσες. Ανάμεσα στους ελληνικούς μύθους με εντυπωσίαζαν οι μητρικές φιγούρες που παρουσιάζονταν, όπως της θεάς Δήμητρας, της Λητούς, της Θέτιδας, της Ήρας και άλλων. Το, επίσης, εντυπωσιακό για μένα ήταν ότι δεν επρόκειτο μόνο για μανάδες που θα έκαναν τα πάντα για τα παιδιά τους, αλλά θα διατηρούσαν ακέραιο και το χαρακτήρα τους ως γυναίκες, ισχυρές και ανεξάρτητες. Μες στο μυαλό μου, λοιπόν, στερεοποιήθηκε η ιδέα της Μητέρας, ως πηγή ζωής, τροφής, τρυφερότητας, αλλά και ως πηγή θηλυκότητας, δύναμης και ικανότητας.
Νομίζω, όμως, πως πολύ φλυάρησα. Ας δούμε, τώρα, σημαντικές μητρικές μορφές της ελληνικής μυθολογίας:
Γαία
Η Μητέρα Γη
Η Γαία (Γη) γέννησε τον Ουρανό και τον Πόντο (Θάλασσα) χωρίς ένωση με κάποιον πατέρα, κατά τον Ησίοδο (Θεογονία). Από τη ζωογόνο βροχή που της έριχνε ο Ουρανός, δημιούργησε το χορτάρι, τα λουλούδια, τα δέντρα, τα πουλιά και τα ζώα. Ακόμα, από την ένωσή της με τον Ουρανό γέννησε και την πρώτη γενιά των Θεών, τους Τιτάνες, μεταξύ των οποίων και τον Κρόνο και τη Ρέα, γονείς του Δία, της Ήρας, του Ποσειδώνα και άλλων. Ο ευνουχισμός του Ουρανού από τον Κρόνο προκάλεσε τον αιώνιο αποχωρισμό της Γης από τον Ουρανό και από τις σταγόνες αίματος και σπέρματος του Ουρανού η Γαία γέννησε τις Ερινύες, τις Νύμφες και διάφορους Γίγαντες. Σύμφωνα με μια παράδοση, το μητρικό ένστικτο της Γαίας την ώθησε να εκδικηθεί τον Ουρανό πείθοντας τους άλλους της γιους, τους Τιτάνες, να του επιτεθούν. Κατά μια πιο ορθόδοξη εκδοχή, ο Ουρανός αγκάλιασε τη Γαία, τυλίγοντάς την ολόκληρη με τον άσβεστο έρωτά του, με αποτέλεσμα όλα της τα παιδιά να φυλακιστούν μέσα στη μήτρα της.
Στη ρωμαϊκή μυθολογία, η αντίστοιχη θεότητα λεγόταν Tellus και συμβόλιζε την ειρήνη και την ευημερία.
Ρέα
Μητέρα των Θεών
Η Γαία είχε προφητεύσει ότι ένα από τα παιδιά του Κρόνου θα του έπαιρνε τη βασιλεία, γι' αυτό και εκείνος, μόλις γεννιόταν κάποιο, το έτρωγε απευθείας. Η Ρέα δεν μπορούσε να βαστήξει τον πόνο της για το χαμό των παιδιών της και αποφάσισε να σώσει το τελευταίο από τα παιδιά της, το Δία, κρύβοντάς τον με τη βοήθεια της Γαίας, αμέσως μόλις γεννήθηκε, σε μια σπηλιά της Κρήτης, όπου ανατράφηκε από τις Νύμφες Αμάλθεια και Μέλισσα.
Ήρα
Σύζυγος του Δία, θεότητα κυρίως μητρική
Η Ήρα απέκτησε τέσσερα παιδιά από το Δία: τον Άρη, θεό του πολέμου, τον Ήφαιστο, θεό της φωτιάς, την Ειλείθυια, θεά του τοκετού και την Ήβη, που έφερνε στου Θεούς το νέκταρ και την αμβροσία. Καθώς ο Δίας ήταν ιδιαίτερα άπιστος, τσακώνονταν συνεχώς με την Ήρα και οι καβγάδες τους ήταν τόσο άγριοι, που έτρεμε ολόκληρος ο Όλυμπος.
Σ' αυτό τον πίνακα του Ρούμπενς, ο Δίας ξεγελά την Ήρα ώστε να θηλάσει τον Ηρακλή κι έτσι ο ημίθεος να ανατραφεί με θεϊκό γάλα. Η Ήρα αντιλαμβάνεται την απάτη, τραβά το στήθος της και το γάλα που πετάχτηκε δημιούργησε το γαλαξία. | Πηγή φωτογραφίας: www.asociacionsina.org
Δήμητρα
Θεά της γης και της γεωργίας
Δήμητρα σημαίνει "μητέρα γη" και ταυτιζόταν, πολλές φορές, με τη Γαία. Από την ένωση της Δήμητρας με το Δία, γεννήθηκε η Περσεφόνη, την οποία η θεά υπεραγαπούσε. Όταν, όμως, την Περσεφόνη ερωτεύτηκε ο Πλούτωνας, θεός του Κάτω Κόσμου, και την έκλεψε, η Δήμητρα, που δε γνώριζε τι συνέβη, ήταν απαρηγόρητη και, κρατώντας δύο πυρσούς, άρχισε να ψάχνει σε όλη τη γη για να τη βρει. Δεν ήθελε ούτε να φάει, ούτε να πλυθεί, μέχρι να βρει ξανά την κόρη της. Στο τέλος, με τη βοήθεια της Εκάτης και του Ήλιου, έμαθε την αλήθεια και από την απελπισία της επέβαλε απόλυτη ξηρασία για έναν ολόκληρο χρόνο και οι άνθρωποι κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα. Τότε επενέβη ο Δίας και η Περσεφόνη επέστρεφε στη γη κάθε άνοιξη και τότε όλα άνθιζαν από τη χαρά της Δημητρας, ενώ όταν γύριζε στον Άδη το χειμώνα, η φύση νεκρωνόταν ξανά.
Λητώ
Μητέρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης
Η Άρτεμη και ο Απόλλωνας θεωρούνται καρποί της ένωσης του Δία και της Λητούς. Για το λόγο αυτό, η Λητώ καταδιώχθηκε ανελέητα από την Ήρα, τη σύζυγο του Δία, ώσπου να γεννήσει. Ο θρύλος λέει ότι η άμοιρη Λητώ περιπλανιόταν μήνες ολόκληρους και κανένας τόπος δεν τη δεχόταν για να γεννήσει. Μάλιστα, η Ήρα εμπόδισε την Ειλείθυια, τη θεά του τοκετού, να πάει να βοηθήσει τη Λητώ να γεννήσει, ενώ έβαλε ένα τεράστιο δράκο, τον Πύθωνα, να κυνηγήσει την ετοιμόγεννη γυναίκα. Φυσικά, με τη γέννησή τους, ο Απόλλωνας και η Άρτεμη σκότωσαν τον Πύθωνα για το κακό που είχε προκαλέσει στη μητέρα τους. Η Λητώ γέννησε πρώτα την Άρτεμη, που τη βοήθησε μάλιστα στον τοκετό του Απόλλωνα, ο οποίος ήρθε στον κόσμο μετά από εννέα μερόνυχτα ωδίνων. Λέγεται ότι η εμπειρία αυτή ήταν τόσο τραυματική για την Άρτεμη, που αποφάσισε να παραμείνει παρθένα, βοηθώντας, όμως, τις έγκυες να γεννήσουν.
Θέτιδα
Η σημαντικότερη από τις Νηρηίδες και αθάνατη μητέρα του ήρωα Αχιλλέα
Σύμφωνα με μια προφητεία των Μοιρών, η Θέτιδα θα γεννούσε ένα γιο που θα γινόταν ισχυρότερος από τον πατέρα του. Έτσι, ενώ μέχρι τότε την πολιορκούσαν ο Δίας και ο Ποσειδώνας, αποφάσισαν ότι η Θέτιδα έπρεπε να παντρευτεί ένα θνητό και επέλεξαν τον Πηλέα, βασιλιά της Ιωλκού. Η Θέτιδα και ο Πηλέας απέκτησαν επτά γιους. Για να διαπιστώσει αν τα παιδιά της είχαν κληρονομήσει την αθανασία της, η Θέτιδα τα άλειφε με αμβροσία και έκαιγε τα θνητά τους μέρη. Κανένα από τα πρώτα της έξι παιδιά δεν επέζησε. Για να σώσει τη ζωή του έβδομου γιου του, του Αχιλλέα, ο Πηλέας τον έστειλε στο Πήλιο, στον Κένταυρο Χείρωνα. Για να κάνει άτρωτο το μικρό Αχιλλέα, η Θέτιδα τον βούτηξε στα νερά της Στύγας, αλλά η φτέρνα απ' όπου τον κρατούσε, δε βράχηκε κι έτσι έγινε το ευάλωτο σημείο του. Συχνά, η Θέτιδα επισκεπτόταν τον Αχιλλέα στον Τρωικό Πόλεμο και τον παρηγορούσε.
Μήδεια
Μάγισσα, κόρη του Αιήτη, που ακολούθησε τον έρωτά της στην Ελλάδα
Η Μήδεια ερωτεύτηκε τον Ιάσονα και τον βοήθησε να κλέψει το Χρυσόμαλλο Δέρας. Όταν έφυγε ο Ιάσονας, εκείνη τον ακολούθησε και του χάρισε δύο παιδιά, το Μέρμερο και το Φέρητα. Αργότερα, όμως, που ο Ιάσονας την εγκατέλειψε για να παντρευτεί την Κρέουσα (ή Γλαύκη), η Μήδεια εκδικήθηκε τη νύφη ποτίζοντας το νυφικό της με δηλητήριο που τη σκότωσε και έπειτα, σύμφωνα με το μύθο, σκότωσε και τα ίδια της τα παιδιά, για να εκδικηθεί και τον Ιάσονα. Ο Ευριπίδης, στο έργο του "Μήδεια", έδωσε μια πιο συμπαθητική εικόνα της, ως παθιασμένης γυναίκας, ανίκανης να ελέγξει τις καταστροφικές δυνάμεις που παλεύουν μέσα της.
Ιοκάστη
Σύζυγος του βασιλιά Λάιου και μητέρα αλλά και σύζυγος του Οιδίποδα
Η τραγική ιστορία της Ιοκάστης ξεκίνησε όταν ο σύζυγός της Λάιος άρχισε να δυσανασχετεί, επειδή εκείνη δεν του χάριζε το γιο που επιθυμούσε. Το Μαντείο των Δελφών, όμως, ανακοίνωσε σε χρησμό του, ότι ο πολυπόθητος διάδοχος θα σκότωνε τον πατέρα του και θα παντρευόταν τη μητέρα του. Έτσι, ο Λάιος απομακρύνθηκε από το συζυγικό κρεβάτι για να μην αφήσει έγκυο τη γυναίκα του. Προσβεβλημένη από την απόρριψή του η Ιοκάστη κάποιο βράδυ τον μέθυσε και τον παρέσυρε να πλαγιάσει μαζί της. Έτσι, κατάφερε να μείνει έγκυος και να γεννήσει ένα γιο. Ο μύθος του Οιδίποδα είναι γνωστός. Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατο κι έτσι ο Οιδίποδας και σκότωσε το Λάιο και παντρεύτηκε την Ιοκάστη, τη μητέρα του. Όταν, μετά από πολλά συμβάντα, ο μάντης Τειρεσίας αποκάλυψε την αλήθεια, η απόγνωση και η ντροπή οδήγησαν την Ιοκάστη στην αυτοκτονία.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου